Aero, Endurance en Superlight fietsen: hier is het verschil uitgelegd!

Fietsen worden steeds meer gespecialiseerd, waarbij elke fabrikant tegenwoordig minstens één andere fiets heeft voor elk type terrein en profiel. Er zijn niet langer fietsen die voor elk doel geschikt zijn. In plaats daarvan zijn racefietsen tegenwoordig verdeeld in drie verschillende categorieën op basis van bepaalde omstandigheden: superlichte fietsen geschikt voor het beklimmen van de zwaarste bergen, aerodynamische fietsen ideaal voor hoge snelheden, en endurance fietsen voor meer comfort. Maar dat is nog niet alles; er zit veel meer achter! In dit artikel hebben we geprobeerd alle complexiteiten van de wereld van racefietsen te vereenvoudigen om je beter te helpen navigeren.

Aerodynamische Fietsen

Terrein: Over het algemeen vlakke parcoursen waar hoge snelheden kunnen worden bereikt. Kenmerken: Meer agressieve framegeometrie, aerodynamisch profiel, hoge profielwielen. Nadelen: Comfort wordt opgeofferd voor snelheid, gewicht, moeilijkheid bij het hanteren in zijwind.

Agressieve Geometrie

De prioriteit bij het produceren van aerodynamische fietsen is om de luchtweerstand te verminderen om zo "glad" mogelijk te zijn. 85% van de weerstand wordt veroorzaakt door het lichaam van de rijder zelf, dus het is logisch om het frontale profiel zoveel mogelijk te verkleinen. De balhoofdbuis van aero-fietsen is daarom erg kort om een lager frontaal profiel te creëren en zo minder weerstand te ondervinden. Als algemene regel moet een balhoofdbuis in een aero-fiets onder de 140 mm zijn, in tegenstelling tot een endurance fiets die boven de 160 mm moet zijn. Samen met de korte balhoofdbuis hebben aero-fietsen een grotere frame "reach" in vergelijking met endurance fietsen. De "reach" is een specifieke horizontale maat van het midden van de trapas tot de balhoofdbuis. Een hoge "reach" meting en een korte balhoofdbuis betekenen dat de fietser meer "uitgestrekt" op het frame zal zitten, waardoor de luchtwrijving wordt verminderd. Het is belangrijk om het verschil tussen de "reach" van een frame en de "reach" van een rijder te illustreren. De laatste wordt gemeten vanaf de punt van het zadel tot het midden van het stuur. In tegenstelling tot de "reach" van het frame, kan de "reach" van de rijder worden aangepast met een langere stuurpen of een andere zadelpositie. Het aanpassen van de "reach" van de rijder kan hun positie op een endurance fiets meer vergelijkbaar maken met de positie op een aero-fiets, en vice versa. Uiteraard zijn er grenzen; hoe meer je een positie wijzigt, hoe verder je je verwijdert van de oorspronkelijke kenmerken van de fiets. Bovendien kan het te veel veranderen van de positie van een fietser leiden tot musculoskeletale problemen. Voorzichtigheid is geboden. Het hebben van zo'n agressief frame kan daarentegen tot enkele moeilijkheden leiden. Veel fietsers hebben niet de flexibiliteit die nodig is om de aerodynamische positie van een aero-fiets te bereiken of om gedurende langere tijd in positie te blijven. De voordelen van een aero, vanuit de lagere en meer ingeklapte positie, gaan verloren als je de ideale positie niet kunt behouden. Het inspannen om zo'n positie vast te houden kan soms leiden tot fysieke problemen, bijvoorbeeld met de wervelkolom. De aerodynamische positie belast de nek van een fietser.

Aerodynamica

De buizen van aero-fietsen duwen de grenzen van de UCI-regels met een 3:1 profiel; dit betekent dat elke centimeter diepte slechts overeenkomt met 3 centimeter lengte. Het doel van een aero-profiel is om de luchtweerstand te minimaliseren en zo "vloeiend" mogelijk in de wind te zijn. Om dit te bereiken, zijn deze framebuizen lang, dik en taps toelopend. De algehele vorm van een aero-frame is hoekig en agressief. De bovenbuis is over het algemeen recht, in tegenstelling tot superlights en endurances die een aflopende bovenbuis hebben. Met een rechte buis is er een kortere afstand tussen de zitbuis en het zadel zelf, waardoor de fiets stijver wordt. Dit vermindert ook het frontale profiel van de fiets. Endurance en superlight hebben vaak zeer lange zitbuizen om meer flexibiliteit en meer comfort mogelijk te maken. Het extra materiaal dat nodig is voor aero-frames en hun buizen voegt gewicht toe aan de fiets. Als gevolg daarvan zijn aero-fietsen zwaarder dan superlights, zelfs als ze min of meer dezelfde geometrie en technische specificaties hebben. De componenten van aerodynamische fietsen zijn uiteraard geïntegreerd in het frame. Het kan vaak moeilijk zijn om de remmen op een aero te zien omdat ze verborgen zijn. Veel fietsen van dit type hebben de achterrem verborgen voor de wind onder de trapas. Het is zeldzaam om kabels op aero-fietsen te zien, omdat ze vaak verborgen zijn binnen het frame. Recentelijk is de combinatie van stuurpen en naadloze buizen gebruikelijker geworden, niet alleen om de aerodynamica van de fiets te verbeteren, maar ook om de stijfheid van de fiets te vergroten. Het voltooien van de aerodynamica puzzel zijn de hoge profielwielen. Aerodynamische fietsen zullen altijd uitgerust zijn met hoge profielwielen om de windweerstand te verminderen en de aerodynamica verder te verbeteren. Normaal gesproken zijn deze wielen minstens 40 mm hoog, soms zelfs 80 mm. Extra gewicht en moeilijkheid bij het hanteren in sterke en zijwindomstandigheden vertegenwoordigen de keerzijde van deze keuze.

Zwaardere Versnellingen

Dit is geen universeel kenmerk van elke aero-fiets, maar het komt hier vaker voor dan bij andere soorten fietsen. Het zijn frames die gebouwd zijn voor snelheid, dus het lijkt begrijpelijk dat de versnellingen minder wendbaar zijn. Traditioneel zijn racefietsen uitgerust met een standaard 53/39 crankstel. Veel fietsen evolueren om een mid-compact 52/36 crankstel te ondersteunen. Uiteraard, hoe lichter en wendbaarder de versnelling (klein in termen van metrische ontwikkeling), hoe gemakkelijker de versnelling is om te trappen; wat perfect is voor verminderde snelheden bergop. Aangezien aero niet voor een van deze doeleinden is ontworpen, hebben ze vaak een traditioneel 53/39 crankstel om hoge snelheden op het vlakke te bieden. De achtercassetteverhouding komt overeen met de behoefte aan snelheid. Het is vaak uitgerust met een 11-25 cassette om soepel schakelen mogelijk te maken.

Superlichte Fietsen

Terrein: Vooral op routes met verschillende beklimmingen. Ze passen zich echter een beetje aan alles aan. Kenmerken: Lichtheid en veelzijdigheid. Nadelen: Het zit in het midden tussen de snelheid van een aerodynamische fiets en het comfort van een endurance.

Lichtheid

Zoals de naam al doet vermoeden, is het doel van een superlichte fiets om het laagst mogelijke gewicht te bereiken. Superlichte fietsen kunnen zelfs minder dan 7 kg compleet wegen. UCI-regelgeving legt op dat professionals geen fietsen onder de 6,8 kg mogen gebruiken. Het is een regel die misschien moet worden bijgewerkt, gezien het feit dat carbon frames die tegenwoordig worden geproduceerd veel minder dan 700 gram kunnen wegen. Het werd in 2000 geïntroduceerd om te voorkomen dat er te veel nadruk op gewicht werd gelegd ten koste van de veiligheid van rijders. Fietsen die aan het publiek worden verkocht, zijn echter niet onderworpen aan deze limieten en kunnen tegenwoordig nog minder wegen terwijl ze toch zeer veilig zijn.

Veelzijdigheid

Superlights bevinden zich in het midden tussen de kenmerken van een echte aero en een endurance, waardoor ze de keuze zijn van veel professionele renners die mikken op het algemeen klassement in een grote ronde etappekoers. Ze zijn niet zo comfortabel als endurances, maar zeker meer dan aerodynamica. Net zoals ze niet zo stijf zijn als een aero, maar stijver dan een endurance. Het verminderde gewicht maakt dit type fiets wendbaarder dan een aero. Om de meest extreme lichtheid te bereiken, moeten traditionele remmen worden gemonteerd, maar we vinden nu ook schijfremmen op superlichte fietsen. De buizen van een superlight zijn zo dun mogelijk zonder de sterkte en stijfheid te veel te compromitteren. Superlights proberen altijd een balans te vinden tussen deze twee factoren. Dunnere buizen verminderen het gewicht en laten een lichte flexibiliteit toe die trillingen vermindert, waardoor de rit comfortabeler wordt. Om de juiste balans tussen stijfheid en gewicht te vinden, worden verschillende soorten carbon gebruikt, soms in lagen op bepaalde punten. Een superlight is misschien niet zo stijf als een aero, maar in verhouding tot het gewicht presteert het veel beter. De profielen van een aero zijn dikker en maken het extreem resistent, maar dat extra materiaal, samen met andere kenmerken, maakt het zwaar. Superlights daarentegen bieden vergelijkbare weerstand maar snijden veel van dat extra gewicht weg.

Geometrie

De geometrie van een superlight varieert meestal op basis van de fabrikant en zijn productlijn. Elke fabrikant richt zich voornamelijk op één type racefiets van de typen die we opsommen. Sommige merken kunnen hun fietsen, ongeacht het type, een agressievere snit geven omdat ze misschien een veel minder hoekige endurance-lijn als alternatief hebben. Evenzo kan een fabrikant ervoor kiezen om comfortabelere fietsen te produceren, zelfs als ze superlicht zijn, omdat ze geen high-end modellen hebben. Zoals al eerder vermeld, zijn superlights de huidige keuze voor degenen die dagelijks alle soorten routes doen. Het is ook om deze reden dat de geometrie een beetje kan variëren.

Endurance Fietsen

Terrein: Klim, vlak, afdaling, het maakt niet uit. Wat telt is comfort. Kenmerken: Comfort, duurzaamheid, rechtopstaande rijpositie. Nadelen: Gewicht, minder wendbaarheid.

Stabiliteit en Comfort

Het doel van een endurance is om comfortabel, robuust en duurzaam te zijn. Ze werden voornamelijk gecreëerd om de Noordelijke klassiekers op kasseien zoals Parijs-Roubaix of de Ronde van Vlaanderen aan te kunnen. Deze races, zoals de meest gepassioneerden goed weten, vereisen hoge snelheden, zelfs op de ruwste wegen. Om te proberen de stress te verminderen waaraan rijders worden blootgesteld door continue trillingen, werden endurances gecreëerd. Het zijn fietsen die beter in staat zijn om grondtrillingen te absorberen en bredere banden te monteren. Het gebruik van bredere wielen heeft veel voordelen, daarom is er een geleidelijke verandering van denken in deze richting. Bredere wielen maken het mogelijk om de banden op een lagere druk op te pompen in vergelijking met smallere wielen, waardoor grondtrillingen worden verminderd en een soepelere rit mogelijk wordt. Bovendien verminderen ze ook de rolweerstand en creëren ze met hun grotere gewicht een soort vliegwieleffect. De meeste endurance fietsen hebben een standaard 28 mm band, in sommige gevallen zelfs meer.

Frame Geometrie

In schril contrast met aerodynamische fietsen, laten endurances de rijder in een meer verticale positie zitten. De balhoofdbuis en de wielbasis zijn langer, de "reach" meting is verminderd, en de "stack" meting is verhoogd. Deze combinatie van factoren zorgt voor een minder agressieve en comfortabelere rijpositie, zonder de rug, schouders, nek en pezen te belasten. De positie vereist uiteraard minder flexibiliteit, wat goed is, aangezien de meesten van ons moeite hebben om zelfs maar onze tenen aan te raken. Het bredere frontale profiel betekent dat het meer wind en grotere weerstand ondervindt, maar het comfort dat wordt gevoeld kan de rit soepeler maken, de rijder sterker, en daardoor dezelfde snelheid bereiken in vergelijking met een meer aerodynamische maar ongemakkelijke situatie. Gecombineerd met de bredere wielen maakt de langere wielbasis de fiets stabieler. Een ander element dat de stabiliteit van de fiets vergroot, zijn de bredere sturen; meestal 44 cm of 46 cm, vergeleken met 40-42 cm van de aerodynamica en superlights. Naarmate de framegrootte toeneemt, neemt ook de stuurmaat toe, omdat wordt aangenomen dat de rijder "groter" is. Ongeacht de framegrootte kan men nog steeds verwachten dat het stuur van een endurance gemiddeld 2 cm breder is dan elke andere maat van zijn twee concurrenten. De balhoofdbuishoek van een endurance is ook ontworpen om het rijgevoel meer ontspannen te maken.

Lange Afstand Rijden

Zoals we al hebben gezegd, zijn endurances gebouwd voor degenen die veel kilometers maken. We hebben het gehad over de comfortabelere framegeometrie, maar er zijn andere kenmerken die de fietser in staat stellen om lange tijd te trappen onder alle weersomstandigheden. Endurances zijn bijna altijd uitgerust met een compact crankstel en een breed scala aan tandwielen. Deze setup maakt het trappen gemakkelijk en zorgt voor voldoende wendbaarheid om steile beklimmingen te overwinnen, zelfs met vermoeide benen. Het tandwielpakket is meestal 11-28 of 11-32, en, in combinatie met een compact 50/34 crankstel, is het voldoende om aan elk type fietser te voldoen. Het gebruik van schijfremmen is een populaire eigenschap onder endurance fietsen; ze waren de eersten die schijfremmen adopteerden en na verloop van tijd kwam deze technologie ook bij superlights en aeros. Het type rijden voor degenen die een endurance gebruiken maakt schijfremmen de beste keuze. Schijfremmen presteren beter dan traditionele remmen in elke conditie, bieden meer remkracht en vereisen minder kracht om te bedienen. Schijfremmen maken ook het monteren van bredere banden mogelijk omdat fabrikanten geen remklauwen hoeven te monteren.

Welke te kiezen?

Als je een munt opgooit om te beslissen welke van deze fietsen het meest geschikt voor je is, en je bent geen racer, dan zouden comfort en duurzaamheid een prioriteit moeten zijn. De meer ontspannen framegeometrie en de robuustere aard van endurances zouden hoog op de persoonlijke ranglijst van veel mensen moeten staan. Als je daarentegen denkt aan racen, zouden de twee kanten van de munt alleen aerodynamica en superlights moeten aangeven. Als beklimmingen je voorkeur hebben, dan is de superlight zeker je keuze. Voor degenen die daarentegen graag snel gaan op een circuit of op een Strava-segment op het vlakke, bijvoorbeeld, zou de meest geschikte keuze een aerodynamische racefiets moeten zijn. Maar de beste optie van allemaal? Natuurlijk, het bezitten van elk model!